حضرت زینب (س) سومین فرزند امام علی علیه السلام و حضرت فاطمه سلام الله علیها و بانوی صبر و ایثار است، بانویی که در تمام عمرش مصیبت دید و صبوری کرد و ایستاد. بانویی که روایت واقعه عاشورا وامدار اوست چرا که او با شجاعت و خطابه های غرایش در واقعه عاشورا و شهادت برادرش امام حسین (ع) بر علیه ظلم درخشید و شجاعتش را در تاریخ ثبت کرد.

تاریخ فوت ؛ حضرت زینب چند سال بعد عاشورا زنده بود؟

در منابع تاریخی و منابع مذهبی سه تاریخ مختلف برای وفات حضرت زینب عنوان شده است.

سال 62 هجری قمری

برخی منابع تاریخ وفات حضرت زینب را 15 رجب سال سال 62 هجری قمری و 18 ماه بعد از حادثه عاشورا می دانند. (جعفر شهیدی ، زندگانی فاطمه، ص 261 – 262 )

سال 63 هجری قمری

برخی منابع تاریخ وفات حضرت زینب را 15 رجب سال 63 هجری قمری و دو سال و اندی بعد از حادثه عاشورا می دانند. (دایرة المعارف تشیّع ، ج 8 ، ص 603 )

سال 65 هجری قمری

 بعضی دیگر از منابع تاریخ وفات حضرت زینب را 15 رجب سال 65 هجری قمری می دانند. (جواد محدّثی، فرهنگ عاشورا، ص 216 – 217 )

کدام تاریخ در بین علما مشهورتر است ؟

تاریخ وفات حضرت زینب در 15 رجب سال 62 هجری که 18 ماه پس از واقعه جانسوز عاشورا و در 57 سالگی در بین علما مشهورتر است.

 بحرالمصائب نوشته است:حضرت زینب (علیهاالسّلام) بعد از واقعه کربلا و رنج شام و محنت ایام، چندان گریست که قدش خمیده شده و گیسوانش سفید گردید و زندگی ای سراسر حزن و اندوه داشت تا به سرای دیگر رخت بربست. (تبریزی، جعفر بن سلطان احمد، بحر المصائب، ص253)

نحوه رحلت حضرت زینب (س)

درباره نحوه ارتحال حضرت زینب اختلافاتی وجود دارد:

براساس برخی از نوشته ها آن حضرت به دلیل سختی ها و مصیبت هایی که دید، مریض شد و به طور طبیعی وفات کرد.( منتخب التواریخ، ص 67 )

براساس برخی از احتمالات یزید به دلیل اینکه حضرت زینب همه وقایع کربلا را دیده و وجود او یادآور مصائب کربلا و یادآور فجایع حکومت یزید است، حضرت زینب کبری را مسموم نمود و به شهادت رساند.(زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص 592 )

گرچه مسمومیت آن حضرت دور از ذهن نیست اما دلیل قطعی تاریخی برای این روایت دیده نشده است واحتمال وفات حضرت زینب (س) بر اثر بیماری و یا مصائب و سختی هایی که از واقعه عاشورا به آن دچار شدند به عنوان مهمترین و قابل قبول ترین سند تاریخی است. در این روایت تاریخی آمده که حضرت زینب (س) به هنگام ارتحال از همسر خود خواستند تا ایشان را زیر آفتاب ببرند و همچون برادرشان از دنیا بروند. (سیدقاسم رزاقی موسوی(صدای شیعه باکمی تصرف))

محل وفات حضرت زینب ( س) 

حضرت زینب (س) بعد از حادثه عاشورا و خطبه خوانی و بیدار کردن ذهن های خفته، افکار عمومی حاکم بر شام را تغییر داد و بعد از برگشت به مدینه به پاسداری از قیام امام حسین(ع) پرداخته و ظلم و ستم یزید را بیان نمود تا جایی که توانست مردم را بر ضد ستمکاران بشوراند به همین دلیل فرماندار مدینه به یزید گزارش داد:" بودن زینب میان اهل مدینه، احساسات را بر می انگیزاند. او زنی است فصیح، خردمند و دانا. او و کسانی که با وی هستند، تصمیم گرفته اند برای خون خواهی قیام کنند." یزید دستور داد باقی مانده اهل بیت را به شهرها و نقاط مختلف تبعید کرده و پراکنده سازند. فرماندار از حضرت زینب (س) خواست از مدینه بیرون رود و هر جای که می خواهد اقامت کند.( عائشه بنت الشاطی، بانوی کربلا حضرت زینب (ع)، ترجمه رضا صور، ص 157)

به نوشته برخی حضرت به شام سفر نمود و در همان جا درگذشت. ( لهوف، ص 218؛ مقرم، مقتل الحسین، ص 324؛ ارشاد، ج2، ص 144 ) برخی دیگر گفته‏ اند:حضرت به مصر هجرت نمود و در تاریخ پانزدهم رجب سال 62 هجری درگذشت. (ارشاد، ص 116 117؛ بحار الانوار، ج 45، ص 117 )

برخی بر این عقیده هستند که حضرت زینب کبری (س) در مصر مدفون است. مهم ترین کتابی که مرقد حضرت را در مصر دانسته و دیگران به آن اعتماد کرده اند، رساله کوچکی به نام «اخبار الزینبات» نوشته عُبیدلی نسابه (277- 214) است.

سیدمحسن امین قبرستان بقیع در مدینه را محل دفن حضرت زینب(س) دانسته است. (امین، اعیان الشیعة، ج7، ص140-141 )

در کتاب «خیرات الحسان » آمده است:

در مدینه قحطی پیش آمد. زینب همراه شوهرش عبدالله بن جعفر به شام کوچ کردند و قطعه زمینی داشتند. زینب در همان جا در سال 65 هجری درگذشت و در همان مکان دفن شد. (خیرات حسان، ص 29، هدیة الزائرین و بهجة الناظرین، ص 353 )

احتمال دفن شدن حضرت زینب(س) در شهر شام با وجود اندک درنگ تاریخی، از دیدگاه های دیگر برتر و کامل تر و استوارتر است.